Krachtig omgaan met verlies

Inleiding

Beaumind helpt organisaties en individuen bij prestatie- en welzijnsverbetering. In het aanbod van diensten komt mijn bedrijfskundig economische kant samen met de gedrags- en psychologische kant. Een van de diensten is ‘Krachtig omgaan met verlies”. Met deze vorm van rouwbegeleiding help ik mensen bij het ontwikkelen van een actieve opstelling om het verlies goed te kunnen verwerken en te kunnen dragen.

Bekende modellen op het gebied van rouwverwerking

Jaarlijks krijgen meer dan 340.000 mensen per jaar te maken met verlies van een dierbare. Deze dierbaren laten een veelvoud van dit aantal aan nabestaanden achter. We krijgen vroeg of laat allemaal te maken met rouw. Rouw is iets universeels, maar toch gaat elk persoon hier heel anders mee om en daar wordt steeds meer rekening gehouden tijdens de professionele hulp. Er werd lange tijd gedacht dat ieder persoon hetzelfde proces moet doorlopen om daarna weer verder te kunnen. Een belangrijk model in de rouwbegeleiding is het model van de Zwitserse-Amerikaanse arts-psychiater Kubler-Ross. Zij was een internationaal bekende autoriteit op het gebied van verliesverwerking. Zij onderscheidt 5 fasen in het rouwproces en dit model wordt wereldwijd het meest gebruikt: Deze volgende 5 fasen vormen een proces waarin mensen leren leven met het verlies: 1) Schok-ontkenning 2) Woede 3) Marchanderen 4) Wanhoop / depressie en 5) Acceptatie.

 Een andere autoriteit op het gebied van rouwverwerking is de Amerikaanse psychiater J.W. Worden. Hij gaat niet uit van een gefaseerd model maar van het verrichten van rouwtaken. Hij onderscheidt 4 rouwtaken die we moeten verrichten om het verlies te kunnen verwerken.

• Het aanvaarden van het verlies;
• Het voelen van de pijn die het gevolg is van het verlies;
• Het aanpassen aan een leven en een situatie waarvan de overledene geen deel meer uitmaakt;
• Het verlies emotioneel een plek geven en verder leven zonder de overledene.

Het model van Kubler-Ross en de rouwtaken van Worden vertonen enkele kenmerken en dat zijn:

• Er wordt ervan uitgegaan dat er een begin en eind is aan een rouwproces;
• Elk persoon vertoont min of meer dezelfde emoties;
• Na het rouwproces heeft de nabestaande de persoon losgelaten.

Nieuwe inzichten uit wetenschappelijk onderzoek

 Het model en de rouwtaken gelden nog steeds voor veel mensen, maar ze gaan niet voor iedereen op. De afgelopen jaren is veel wetenschappelijk onderzoek verricht naar rouwverwerking en nieuwe inzichten zijn ontstaan. De belangrijkste conclusies uit het wetenschappelijk onderzoek zijn:

• Er is geen specifiek begin en eind van een rouwproces. Vooral bij het verlies van kinderen kan rouw een heel lang proces zijn dat niet over hoeft te gaan;
• De nabestaande hoeft de overledene niet los te laten. Er wordt vaak een andere invulling gegeven aan de band met de overledene;
• Het leven van de nabestaande kan positief verrijkt worden. Dit doet niet af aan de emoties pijn en verlies, maar veel mensen ervaren ook een verrijking van het eigen leven.

Met deze nieuwe inzichten wordt er binnen de rouwbegeleiding nu ook op een andere manier hulp verricht. Voor elk persoon moet blijken wat het beste bij hem of haar past. Men komt er steeds meer op terug dat rouw een individueel proces is.

Er bestaat geen goed of fout

Ik ben een groot voorstander van deze individuele aanpak en dit komt voornamelijk door mijn eigen ervaring. Toen mijn zoon Beau was overleden kwam ik na ongeveer drie maanden bij een medisch specialist. Ik kreeg als advies dat ik zo snel mogelijk mijn oude leven weer moest oppakken om het zo snel mogelijk weer te vergeten. Ik kreeg zelfs de vraag: “Hoe lang wil je nog rouwen?”

Dit advies raakte mij toen diep en het bleef stil. Ik vroeg waar ze dit advies op had gebaseerd en uit mijn emotie vroeg ik of ze zelf een idee had hoe het was om een kind te verliezen. Deze laatste vraag kwam natuurlijk puur uit mijn verbijstering en emotie. Het was per slot nog maar drie maanden geleden. Nu jaren later kan ik deze situatie nog eens rustig bekijken en dit advies kwam onder andere uit onbegrip. Ook ging men er lange tijd van uit dat het beter was om zo snel mogelijk alles weer te vergeten.

Na mijn vraag bleef het ook stil en na de stilte vertelde ze dat ze niet goed wist hoe ze me moest adviseren. Ze vertelde dat ze dit in een handboek had gelezen en dat daar bepaalde tijdslijnen in werden opgedeeld. Ik gaf antwoord:  “Het lijkt mij vreemd dat je dit in een handboek kan gieten”. Ik stond op en verliet de kamer. Toen ik buiten stond wist ik direct dat ik hier iets mee moest. Als ik eenmaal weer op eigen krachten verder kon wilde ik hier verandering in brengen. Natuurlijk kan het voor anderen wel helpend zijn om direct weer de draad op te pakken. Vooral mannen hebben bijvoorbeeld baat bij een directe terugkeer naar het werk en mannen zijn vaak gebaat bij afleiding. Uit onderzoek is ook gebleken dat mannen vaak rouwen in stilte. Ze spreken er niet over, maar zoeken in stilte naar oplossingen zonder het te delen. Toch kan je voor mannen ook niet een eenduidig advies geven, want hier geldt ook weer dat ieder persoon anders rouwt.

Missie

Het zojuist beschreven gesprek vond nu 4 jaar geleden plaats. Ik heb een lange weg afgelegd en heb daarbij de bodem van de put bereikt. Op dat moment dacht ik ook dat het nooit meer goed zou komen. Op een gegeven moment was de enige weg voor mij de weg naar binnen. Met meditatie en mindfulness leerde ik het verlies langzaam te accepteren en een plek te geven. Rouw om een kind gaat nooit meer voorbij, maar het verdriet komt nu met vlagen. De afgelopen periode heb ik mij gespecialiseerd in rouwbegeleiding. Mijn missie is om zoveel mogelijk mensen te helpen die worstelen met rouw en verlies. Ook is het mijn missie om rouw en verlies meer bespreekbaar te maken. Op welke manier hangt helemaal van de persoon af, maar ik streef naar een actieve opstelling om het verlies goed te kunnen dragen. Rouw mag dan wel iets universeels zijn, maar er bestaat geen goed of fout. Iedereen gaat er anders mee om en dat mag ook. Het beste advies dat mij ooit was bijgebleven en dat ik heb opgevolgd is: “Doe vooral wat goed voelt en neem de tijd die jij zelf nodig hebt”.

Wil je weten wat Beaumind kan betekenen op het gebied van rouwbegeleiding? Klik hier voor een uitgebreide omschrijving van de dienst “Krachtig omgaan met verlies”.

Bron: Civas: Counseling bij depressie en rouw